Antwoord op klimaatverandering: gezonde bodem
In de provincie Utrecht kunnen agrarisch ondernemers gebruik maken van een Plattelandscoach. Deze begeleiding start bij de vraag van de ondernemer en kan gaan over bedrijfsmatige thema’s, zoals natuurinclusief boeren. Zo ook bij Monique van der Laan uit Kamerik. Samen met haar man Koos runt ze een biologisch melkveebedrijf met 80 melkkoeien. Ze hebben een duidelijke visie op natuur en bodem.
Monique van der Laan heeft samen met haar man Koos een biologisch melkveebedrijf met 80 melkkoeien. “Onze doelstelling is samen te werken met de natuur en betekenisvol te zijn voor mensen. We melken niet alleen, we verwerken ook zuivel en maken onder andere boter, kaas, yoghurt, kefir en karnemelk. Dat verkopen we allemaal in onze winkel. We hebben ook een ontvangstruimte om bezoekers de boerderij te laten beleven.
Beleven vinden we belangrijk
Dat beleven vinden we belangrijk. Het aantal boeren neemt af en ook het aantal mensen dat in contact komt met de boerderij wordt minder. Dat bezoek willen wij stimuleren en daar speelt het winkeltje een belangrijke rol in. We hebben ook een trekkershut en een ontvangstruimte voor vergaderingen en trainingen. En we geven rondleidingen en workshops.
“De mens kan weer dichter bij de natuur komen te staan”
Waarom we een winkel en accommodaties hebben? Dat zijn twee van onze verdienmodellen. Er zit ook idealisme bij. Door de winkel kunnen we de klanten vertellen hoe de producten gemaakt zijn, hoe het in de natuur gaat en wat belangrijk is voor hun eigen gezondheid. De mens kan vanuit onze visie weer dichter bij de natuur komen te staan. Natuurlijk is het goed om bezig te zijn met zonnepanelen en wind, maar je kunt ook iets doen met wat van nature al efficiënt is. De opslag van onze kaas doen we bijvoorbeeld onder de grond, daar is het veel koeler.
Omgaan met klimaatverandering
Ook wat betreft de toekomstige uitdagingen ga ik liever weer zo dicht mogelijk bij de natuur werken en zorg ik voor een goede bodem door het bodemleven te stimuleren. Voor droogte of klimaatadaptie is het nodig dat die bodem heel actief is, want dan houdt hij veel vocht vast.
“Samenwerken met de natuur loont”
Stikstof wordt vaak als probleem gezien. Dat hoeft niet het geval te zijn als we werken aan de balans tussen stikstof en koolstof in de bodem. We zien stikstof als een groeistof, waardoor we hoge producties krijgen. Die hoge producties leveren misschien minder vitaal voedsel op. We trekken de natuur dan uit verband. Ik heb vanochtend met de fotograaf bij de mest gestaan en dan pak je zo’n stukje mest, dat ruikt naar aarde. Je kunt ook met de natuur meedenken. Ik vind het belangrijk en leuk om bezoekers te vertellen hoe het ook kan en wat de relatie is tussen een goede bodem en de gezondheid.
De weerstand van de bodem behouden
Wij investeren in de bodem om zo de droogte structureel tegen te gaan. Daar moet humus in, daar moet bodemleven in. Humus houdt het vocht namelijk vast. Wij werken met kruiden en een diversiteit aan planten, waarvan de een dieper wortelt dan de ander. Hierdoor blijft de bodem bedekt en wordt vocht beter vastgehouden. Als het dan regent kan de bodem het vocht oppakken als een spons. We zijn nu bezig om infiltratiesystemen aan te leggen om de bodem vochtig te houden. Ik ben wel meer gecharmeerd van een systeem zonder plastic buizen. In de toekomst hoop ik dat we met een molpoot kunnen gaan werken, die trekt eigenlijk een gang.
“Loop maar eens met je blote voeten door het gras”
Als het na een periode van droogte weer nat wordt, gaat het gras bij ons weer meteen hard groeien. Gras dat helemaal verdroogd is, moet weer tot leven komen. Hier wordt het meteen mooi groen. De weerstand moet behouden blijven zodat je verschraling van de bodem voorkomt. Ik heb de neiging om vaak op blote voeten te lopen. Loop maar eens op je blote voeten door het gras, dat is veel koeler dan wanneer er geen gras staat. Kale grond is hartstikke warm, daar is het vocht veel sneller uit verdampt. Dus als je wil dat de bodem vocht vasthoudt dan kun je ervoor zorgen dat die bodem bedekt blijft. Gras hoort groen te blijven zodat het bodemleven aan de gang blijft en het vocht vastgehouden kan worden. Bekijk de TED talk op YouTube maar eens van Allen Savory, dat is een echte aanrader.
Liever onder de grond optimaliseren
Er is momenteel veel te doen over de noodzakelijke investeringen om klimaatverandering tegen te gaan. Ik werk liever onder de grond zodat ik het daar zo optimaal mogelijk kan maken. En als je er dan eens bij moet beregenen, maken wij gebruik van de baggerspuit waarmee we gelijk de sloten schonen. Die neemt ook water mee, dus dan heb je ook een soort beregening. Dat is dan een mooie maatregel.
De bodem lekker met rust laten
Het is verstandig van de bodem af te blijven en deze met rust te laten. Bijvoorbeeld zo weinig mogelijk opnieuw inzaaien, want dan ga je roeren in de grond. Je tast dan het bodemleven aan zodat er CO2 uit gaat. Wees ook niet bang als er een mol in zit of als er een koe door een nat weiland heen loopt, dat geeft ook weer kansen voor nieuwe natuur. Daar moet je niet te krampachtig in zijn. Dus laat de bodem lekker met rust en laat de natuur zijn werk doen.”
Hulp van een Plattelandscoach?
Heb jij behoefte om te sparren over jouw eigen situatie? Dat kan. Meld je aan via de button hieronder. Als je het formulier invult, nemen de medewerkers van de Ondernemerschap Academy contact met je op.
Je kunt ook zelf contact opnemen met de Ondernemerschap Academy. Bel ons: 030 – 237 07 00. We helpen je graag verder.